Կանանց առաջնորդության զարգացում. քաղաքացիական-քաղաքական մասնակցության խթանում

Հայաստանի երիտասարդ կանանց ասոցիացիան (ՀԵԿԱ-ն) 2008թ. իրականացրեց «5165» երիտասարդական մրցույթը: Ծրագրի նպատակն է` խրախուսել ՀՀ-ում գործող երիտասարդական կազմակերպությունների այն ծրագրերը և նախաձեռնությունները, որոնք իրականացվել են 2007թ. ընթացքում և նպաստել են երիտասարդության (երեխաների, դեռահասների), մասնավորապես՝ երիտասարդ կանանց, ուսանողների, հատուկ կարիքներով և մարզաբնակ երիտասարդների որևէ հիմնախնդրի լրիվ կամ մասնակի լուծմանը:
Մրցույթի անվանումը` «5165», կրում է խորհրդանշական բնույթ և կապված է Հայաստանի խորհրդանիշը հանդիսացող Բիբլիական Արարատ լեռան բարձրության հետ:
Մրցույթի միջոցով ՀԵԿԱ-ն ցանկանում է խրախուսել այն երիտասարդական (նաև` մանկապատանեկան) ծրագրերը, որոնք ոչ միայն լուծել են երիտասարդության (կանանց, երեխաների,դեռահասների) որևէ խնդիր, այլև որպես ծրագիր օրինակելի են դարձել այլ կազմակերպությունների և խմբերի համար, որոնք էլ իրենց հերթին պետք է ձգտեն հասնել մրցույթի անդյունքում հաղթած կազմակերպությունների կողմից իրականացված ծրագրի «բարձրությանը»:
Մրցույթին կարող են մասնակցել երիտասարդական (և ոչ միայն) հասարակական կազմակերպություններ, ԶԼՄ-ներ, երիտասարդ ձեռներեցներ, երիտասարդական (ուսանողական) խմբեր:
«5165» երիտասարդական մրցույթին մասնակցելու համար ներկայացվող ծրագրերը կարող են ներառել ցանկացած ոլորտ` սոցիալական, տնտեսական, հասարակական, մշակութային, առողջապահական, մարդու իրավունքներ, քաղաքացիական հասարակություն, ազգային արժեքների տարածում և այլն:
Ծրագիրը պետք է.

• ունենա բարձր արդյունավետություն,
• նպաստի երիտասարդության (կանանց, երեխաների) ոլորտում առկա որևէ հիմնախնդի լուծմանը,
• ապահովի հրապարակայնությունը (ԶԼՄ-ների և տարբեր միջոցներով): Խրախուսվում է նաև համագործակցությունը այլ ոլորտների (պետական, մասնավոր) հետ,
• ունենա շահառուների արձագանքներ,
• լինի շարունակական:

2014թ. նոյեմբերին Հայաստանի երիտասարդ կանանց ասոցիացիան (ՀԵԿԱ) իր գործունեության 10-ամյակի շրջանակներում իրականացրեց «Կանայք բարձրության վրա-5165» մրցանակաբաշխությունը: Մրցույթի նպատակն է՝ խրախուսել տարբեր ոլորտներում հաջողության հասած կանանց ու աղջիկներին, ՀԵԿԱ-ի շահառուներին, անդամներին և գործընկերներին:
2014թ. «Կանայք բարձրության վրա-5165» մրցանակաբաշխության անվանակարգերն էին.

• «ՀԵԿԱ-ի պատվավոր անդամ»
• «Գյուղմթերքի արտադրության ոլորտի կին հերոս»
• «ՀՀ Կին ձեռներեց դեսպան»
• «Մանկավարժական վաստակի և մշտապես ՀԵԿԱ-ի կողքին լինելու համար»
• «ՀԵԿԱ-ին աջակցելու և կանանց հիմնախնդիրների լուծման գործում ներդրում ունենալու համար»
• «ՀԵԿԱ-ի ծրագրերի իրականացմանն աջակցելու և կանանց հիմնախնդիրների լուծման գործում ներդրում ունենալու համար»

«Աղջիկների երկիր շարժում ՀՀ-ում» ծրագիրը մեկնարկել է 2010թ.:
Ծրագիրը նախատեսված է 13-ից 18 տարեկան աղջիկների համար ՀՀ տարբեր մարզերից։
««Աղջիկների երկիր» շարժում ՀՀ-ում» ծրագրի նպատակն է՝

• բարձրացնել 13-ից 18 տարեկան աղջիկների իրազեկման մակարդակը ՀՀ կառավարման համակարգի, ժողովրդավարական գործընթացների վերաբերյալ,
• սահմանել երիտասարդ աղջիկների` որպես ՀՀ քաղաքացիների, իրավունքների և պարտականությունների համակարգը,
• ամրապնդել վստահության, հպարտության և սիրո զգացողությունը երկրի հանդեպ,
• դաստիարակել պատասխանատու քաղաքացիներ Հայաստանի Հանրապետության համար,
• խրախուսել աղջիկների ակտիվ մասնակցությունը հանրային ոլորտում:

««Աղջիկների երկիր» շարժում ՀՀ-ում» ծրագրի բաղադրիչներն են.

• 10-ամյա ճամբար 77 աղջիկների մասնակցությամբ (յուրաքանչյուր մարզից 7-ական ներկայացուցիչ),
• դասընթացներ՝ առաջնորդություն, մասնակցություն, կամավորություն, քաղաքացիական կրթություն (մարդու և երեխայի իրավունքներ, շահերի պաշտպանություն, հանրային կառավարում, որոշումների կառավարում և այլն),
• թիմային աշխատանք,
• ցանցային աշխատանք,
• հանրային ելույթներ, բանավեճեր,
• զրույցներ, քննարկումներ,
• մշակութային ծրագրեր,
• հանրային իրազեկման արշավներ,
• ընտրություններ, ընտրարշավի կազմակերպում,
• համայնքային և մարզային ծրագրերի մշակում և իրականացում,
• հանդիպումներ տարբեր ոլորտներում հաջողության հասած կանանց հետ:

Ստեղծվել է 13-18 տարեկան աղջիկների ցանց, որի միջոցով տարբեր բնակավայրերում բնակվող աղջիկները հնարավորություն ունեն ճանաչելու միմյանց, իրազեկվելու տարբեր համայնքների խնդիրների և ձեռքբերումների մասին, իրար հետ կիսվելու ունեցած փորձով, նախագծելու և իրականացնելու համատեղ նախաձեռնություններ, որոնց իրականացումը բերում է համայնքների հզորացմանը և աղջիկների մասնակցության մակարդակի բարձրացմանը:
«Աղջիկների երկիր» շարժման հիմքում կանգնած են 75 աղջիկներ, ովքեր ներկայացնում են ՀՀ բոլոր մարզերը։
2014թ. տվյալներով՝ «Աղջիկների երկիր» շարժումը միավորում է ՀՀ բոլոր մարզերում բնակվող 13-22 տարեկան 2.500-ից ավելի աղջիկների:

2009թ. Հայաստանի երիտասարդ կանանց ասոցիացիայի կողմից իրականացվեց «Ժամանակն է լինել առաջնորդ» ծրագիրը:
Ծրագրի նպատակն էր՝ երիտասարդ կանանց ու աղջիկների շրջանում ձևավորել և զարգացնել առաջնորդական հմտություններ։
Ծրագիրն իր մեջ ներառում էր ամառային դպրոց, քննարկումների, հանդիպումների ու բանավեճերի շարք, անհատական և խմբային աշխատանքներ, ներկայացումներ և այլն։

Ծրագրի շրջանականերում ուսուցանվող թեմաներն էին՝

• քաղաքացիական կրթություն և քաղաքացիական մասնակցություն,
• կառավարման համակարգ,
• կանանց մասնակցությունը որոշումների կայացման գործընթացին,
• կանանց իրավունքները մարդու իրավունքների համատեքստում,
• ծրագրերի կառավարում,
• հանրային կապեր և սոցիալական ազդեցություն,
• արդյունավետ հաղորդակցություն և թիմային աշխատանք,
• առաջնորդություն,
• առողջություն և առողջապահություն,
• կամավորություն
• կնոջ դերը ընտանիքում և հասարակության մեջ և այլն։

Ծրագրին մասնակցեցին 18-30 տարեկան աղջիկներ և կանայք ՀՀ տարբեր մարզերից։

2013թ. Հայաստանի երիտասարդ կանանց ասոցիացիան և Հայաստանում Խաղաղության Կորպուսի Գենդերային հավասարության և կանանց հզորացման նախաձեռնությունը (GenEq) համատեղ իրականացրեցին «Կանանց Առաջնորդության Ակադեմիա-2013» ծրագիրը:
Ծրագրի նպատակն էր՝ հզորացնել և ոգեշնչել մասնակիցներին՝ դառնալու ավելի ակտիվ իրենց համայնքներում և աշխատավայրերում, կառուցելու մարզային մասնագիտական ցանցեր, մշակելու նորարարական ծրագրեր՝ համայնքներում իրականացնելու համար:
Ծրագրի երեք հիմնական ուղղություններն էին.
1. Առաջնորդության համաժողով (հունիսի 20-22, 2013թ.)
Առաջնորդության համաժողովին մասնակցեցին 50 կանայք և աղջիկներ ՀՀ բոլոր մարզերից:
Համաժողովի թեմաներից էին՝ թիմային և ցանցային աշխատանք, բանակցային և ներկայացման հմտություններ, մարքեթինգ/սոցիալական մեդիա, մարդկային ռեսուրսների կառավարում, անձնական զարգացման պլանների ստեղծում:
2. Աշխատանքային մարզային խմբեր (հուլիս-հոկտեմբեր, 2013թ.)
Համաժողովի ընթացքում ձևավորվեցին մարզային աշխատանքային խմբեր, որոնցից յուրաքանչյուրին կցվեց ՀԵԿԱ-ի ցանցից մեկ մենթոր՝ համայնքային զարգացմանն ուղղված ծրագրի մշակման համար:
3. Գործնական ճաշ՝ մարզային աշխատանքային խմբերի կողմից մշակված ծրագրերի ներկայացում: